Op 16 februari 2022 werd het Verbeterplan ‘Vertrouwen in het koopproces’ ondertekend door het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO), samen met de brancheverenigingen en Vereniging Eigen Huis. Het onderzoeksbureau RIGO heeft het Verbeterplan geëvalueerd en gemeld dat er wel degelijk vooruitgang is geboekt, maar dat er nog veel werk aan de winkel is. Positief was de implementatie van de verduidelijkte gedragscodes, die door de brancheorganisaties actief onder de aandacht zijn gebracht. Ook het opzetten van een centraal meldpunt voor klachten werd als waardevol ervaren.
Echter, RIGO concludeerde dat de daadwerkelijke naleving van het Verbeterplan in de praktijk achterbleef. Zo ontvingen kandidaat-kopers niet altijd het biedlogboek, werd de informatievoorziening over biedingen niet altijd tijdig verstrekt, en waren er problemen met de manier waarop bezichtigingen werden georganiseerd. Dit wijst erop dat de zelfregulering binnen de sector nog onvoldoende effectief is.
RIGO deed verschillende aanbevelingen om de implementatie van het Verbeterplan te verbeteren:
- Concrete afspraken met brancheorganisaties over de opvolging van het Verbeterplan.
- Duidelijkheid over de verplichting om het biedlogboek proactief aan alle kandidaat-kopers en verkopers aan te bieden.
- Het opstellen van een escalatieladder voor klachten, van waarschuwingen tot boetes en royering.
- Vergroting van de kennis onder klanten over wat wel en niet mag in het koopproces en maak bekend hoe misstanden en overtredingen (laagdrempelig) gemeld kunnen worden.
- Jaarlijkse audits om de naleving van het Verbeterplan te controleren.
Daarnaast werd aanbevolen om verder te onderzoeken of er extra regulering nodig is als de zelfregulering onvoldoende resultaat oplevert.
De NTA en de toekomst van het biedlogboek
In aanvulling op het Verbeterplan werd een Nederlandse Technische Afspraak (NTA) ontwikkeld voor het biedlogboek, met als doel om uniforme normen te stellen en onwenselijke verschillen tussen aanbieders te voorkomen. De NTA werd ontwikkeld door de NEN in samenwerking met de sector en legt de minimale eisen vast voor het biedlogboek, het online biedproces en de rapportage hiervan.
Een belangrijk aspect van de NTA is het onderscheid tussen drie verkoopmethoden: gesloten inschrijving met biedtermijn, open veiling met biedtermijn, en bieden zonder biedtermijn. Het biedlogboek wordt in alle gevallen verstrekt aan degenen die een bod uitbrengen zodra de verkoop definitief is.
Het was echter niet mogelijk om tot een volledig gezamenlijke ondertekening van de NTA te komen. De andere branchevereniging en haar dochter softwareonderneming weigerden te ondertekenen.
Vervolgstappen
Op basis van de evaluatie van RIGO wil de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, Mona Keijzer, de volgende stappen zetten:
- Gesprekken met alle ondertekenaars van het Verbeterplan over de aanbevelingen en verdere verbetering van de naleving van het plan.
- Implementatie van de NTA voor het biedlogboek voor de hele branche.
- Verkenning van aanvullende regulering als de versterking van de zelfregulering onvoldoende blijkt.
De minister benadrukt dat er meer onderzoek nodig is naar de werkelijke omvang van de problematiek en de rol van ongebonden makelaars in het proces. Eind 2025 zal de minister de Kamer informeren over de stand van zaken en de vervolgstappen.
Vastgoed Nederland staat volledig achter een transparant, eerlijk en professioneel koopproces – als basis voor een duurzame relatie tussen makelaar, klant en de bredere markt, en als voorwaarde voor een gezonde en toekomstbestendige beroepspraktijk. De aanbevelingen van het RIGO-rapport benadrukken het belang van het biedlogboek, en wij ondersteunen de implementatie ervan als een cruciaal instrument voor transparantie in het proces.
We zijn ons ervan bewust dat het bieden van heldere en tijdige informatie over biedingen en het verbeteren van de zelfregulering essentieel is voor het herstel van vertrouwen in de makelaardij. Door gezamenlijk werk te maken van de naleving van het Verbeterplan en de NTA voor biedlogboeken, willen we bijdragen aan een sector die zich blijft ontwikkelen en zich aanpast aan de behoeften van de markt en de consument. Dit is niet alleen goed voor de klant, maar ook voor de makelaar, aangezien transparantie en integriteit de basis vormen voor een langdurige en betrouwbare professionele relatie.
Zie ook de Kamerbrief voortgang eerlijk koopproces
